İbrahim Haqqı Ərzurumi
| Ərzurumlu İbrahim Haqqı | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | 18 may 1703 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 22 iyun 1780 (77 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Elm sahələri | astronomiya, fizika, psixologiya, sosiologiya |
| Təhsili | Tiloya mədrəsəsi |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Ərzurumlu İbrahim Haqqı (18 may 1703, Ərzurum ili – 22 iyun 1780, Siirt) — türk sufi nümayəndəsi, sosioloq və alim. Marifətnamə əsərinin yazarıdır.
Həyatı
[redaktə | mənbəni redaktə et]Kiçik yaşlarında atasını sonra isə anasını itirən İbrahim Haqqı bir müddət əmisinin yanında yaşamışdır və bu müddət ərzində təhsilinə davam etmişdir. 1747-ci ildə İstanbula gələrək sultan I Mahmud ilə görüşmüşdür. Sonra yenidən Ərzuruma qayıdan İbrahim Haqqı davamlı olaraq dini və elmi mövzularla maraqlanmışdır. İbrahim Haqqı 1780-ci il 22 iyunda ölmüşdür. Məzarı Siirt ilinin Tillo ilçəsində yerləşir.
Fəaliyyəti
[redaktə | mənbəni redaktə et]Ümumilikdə on beş əsər yazan İbrahim Haqqının ən əsas əsərləri Divan və Marifətnamədir.
Ərzurumlu İbrahim Haqqı astronomiya, fizika, psixologiya, sosiologiya və din sahələrində bir çox fəaliyyət göstərmişdir.
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]Xarici keçidlər
[redaktə | mənbəni redaktə et]
|
Elm xadimi ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
 | |
|---|---|
| Sufi anlayışlar | |
| Sufi fəaliyyəti | Nəşid • Zikr • Hədra • Müraqəbə • Qəvvali • Səma • Ziyarət |
| Təriqətləri | Əkbərilik • Ələvilik • Əşrəfilik • Əzimilik • Bələvilik • Bayramilik • Bəktaşilik • Çiştiyyə • Qalibilik • Gülşənilik • Hürufilik • İdrisiyyə • Cəlvətilik • Cərrahilik • Xalidilik • Xəlvətilik • Kübravilik • Mədarilik • Məlamətilik • Mövləvilik • Müridilik • Nəqşibəndilik • Nəqşibəndi-Üveysilik • Nasuhilik • Nemətullahiyyə • Nöqtəvilik • Qadiriyyə • Qələndərilik • Rahmaniyyə • Rifailik • Səfəvilik • Şaziliyyə • Şəttarilik • Sührəvərdiyyə • Sünbulilik • Ticaniyyə • Uşşaqilik • Üveysilik • Zahidilik |
| Tanınmış erkən sufi və mistiklər | Əbdülxaliq Gücdəvani • Xacə Abdullah Ənsari • Əbdülqadir Gilani • Əbusəid Fəzlullah • Abdulla Dağıstani • Afaq Xoca • Əhməd Qəzali • Əhməd Yəsəvi • Əhməd Bədəvi • əl-Qəzali • Əlaəddin Əli • Əxi Əmrə • Əxi Məhəmməd Xəlvəti • Əxi Evrən • Mənsur Həllac • Əlişir Nəvai • Əbdülhəsən Xərrəqani • Qasım ibn Məhəmməd • Davud əl-Qeysəri • Sədrəddin Qonəvi • Seyid Əmir Kulal • Ərdəbili • İbn Ata Allah • Fəridəddin Əttar • Balım Sultan • Baba Fəxrəddin • Bəhaiddin Nəqşibənd • Bənde Navaz • Baba Kuhi Bakuvi • Xoca Baqi Billah • Bəyazid Bistami • Şah Əbdüllətif Bittai • Büll Şah • Şah Qulam Dəhləvi • İbraim Desuki • Əsəb Ərbili • İbrahim Hakkı Ərzurumi • Fəridəddin Gəncşəkər • Fudayl ibn İyad • Fuzûlî • Qalib • Muiniddin Çişti • Xoca Qulam Fərid • Gül Baba • Hacı Bayram Vəli • Cahanşah Həqiqi • Dədə Ömər Rövşəni • Hacı Bəktaş Vəli • Həbib Qaramani • Hafiz Şirazi • İzzəddin Həsənoğlu • Xalid Bağdadi • İmam əl-Həddad • Həmədani • Cəmaləddin Əhməd • Usman Haruni • Əbdülhəsən Hacvəri • İbrahim ibn Adham • ibn Ərəbi • İbrahim Gilani • Fəxrəddin İraqi • Cabir ibn Həyyan • Cahangaşt • Cami • Cani Canan • əl-Cauzi • Cili • Cüneyd Bağdadi • Kākī • Kaliyarī • Kərxī • Ömər Xəyyam • Əmir Xosrov Dəhləvi • Nemətullah Naxçıvani • Nəcməddin Kübra • Mahmud Urməvi • Mahmud Şəbüstəri • Məhdumqulu • Mahmud Hüdayi • Nəimi • Əbunnəcib Sührəvərdi • Nasīmī • Natar Vəli • Nemətulla Vəli • Nizaməddin Auilyyə • Nurī • Osman Baba • Ömər Xəlvəti • Qütbəddin Əbhəri • Pir Məhəmməd Ərzincani • Pir Sultan Abdal • Qütbəddin Heydər • Qütbəddin Şirazi • Rəbbani • Rəbia Bəsri • Razī • Rifai • Rūmī • Sarı Saltuk • Sədi Şirazi • Sədrəddin Xiyavi • Səhl-Tustari • Səlman Farsi • Sənai • Seyid Yəhya Bakuvi • Simnani • Silistrəvī • Sultan Vələd • Surx Buxarī • Şah Vəliullah • Şazili • Şəms Təbrizi • Şibli • Şeyx Ədəbalı • Şeyx İbrahim Gülşəni • Şeyx Rüknəddin Əbdülfəth • Şeyx Əhəri • Şihabəddin Ömər Sührəvərdi • Şihabəddin Yəhya Sührəvərdi • Şükrullah Xəlvəti • Veysəl Qarani • Yusif Müsküri • Yunus Əmrə • Zəkəriyyə • Zərruq • Zünnun Misiri • Tapdıq Əmrə |
| Tanınmış müasir sufi və mistiklər | Baba Rexheb • Abdal Hakim Murad • Əbdülqdir as-Sufi • Əhməd Kayhan Dədə • Abdula ah Nəqşibəndi • Əhməd Ələvi • Əbdürrəhman əl-Şaquri • Aşfaq Əhməd • Qələndər Baba Auliyə • Xoca Şəmsəddin Əzimi • Məhəmməd Muhaiyəddin • Feysəl Abdul Rauf • Riaz Əhməd Gövhər Şahi • Qalib Həsən Quşçuoğlu • Qulam Mustafa Xan • Hafiz Qamaruddin Çişti Sabiri • Hişam Kabbani • Həzarat Mai Safura Qəiriyyə • Məhər Əli Şah • Məhəmməd Ələvi l-Maliki • Nazim əl-Haqqani • Seyid Vahid Əşrəf • Nuh Ha Mim Keller • Nurəddin Durki • Ömər Əli Şah • Osman Nuri Topbaş • Pir Zülfiqar Əhməd • Məhəmmd Əbdülqədir Siddiqi Qədri • Əhməd Rza Xan Bərləvi • Rəşad Fild • Sahib Qiblə Fültli • Səid Əfəndi əl-Çirkaşi • Qüdrətullah Şəhab • Sufi Bərkat Əli • Seyid Şücaət Əli Qədri • Məhəmməd Tarhir-ül-Qədri • Tahir Allauddin • Tacəddin Məhəmməd Bədrəddin • Varis li Şah • Vasif Əli Vasif • Zahin Şah Taci |
| Sufizm tədqiqatçıları | |
| Sufizm mövzuları | |
